Plan wsi - Sołectwo Dankowice

Przejdź do treści

Plan wsi

Przysiółki:
Browarnik - teren położony w pobliżu byłego browaru dworskiego.
Centrum - teren położony w pobliżu kościoła.
Dół Lewa - teren położony w dolnej części Dankowic, po lewej stronie potoku Dankówka.
Dół Prawa - teren położony w dolnej części Dankowic, po prawej stronie potoku Dankówka.
Dziadowizna - teren byłego folwarku (część Kaniowa Dankowskiego posiadającego dawniej odrębny samorząd i należącego do parafii w Dankowicach); nazwa pochodzi prawdopodobnie od staropolskiego: dziadowizna - spadek, scheda po dziadach (przodkach). Według zapisu na mapach z drugiej połowy XIX w. termin: Dziadowizna dotyczył jedynie zabudowań dworskich, natomiast okoliczne pola nosiły nazwę Dziadowic.
Góra - teren najwyższego wzniesienia we wsi.
Kaniówek - część wyodrębniona z Kaniowa Dankowskiego.
Podlesie (Dankowskie) - teren położony pod lasem o nazwie „Jedlina” we wschodniej części wsi, sąsiadujący z Podlesiem Jawiszowskim i Wilamowskim.
Podpolec - teren na miejscu dawnego stawu Podpolec, położony przy granicy z Jaźnikiem; nazwa może pochodzić od określenia topograficznego „pod polem" lub od staropolskiego: podpolały - czerniawy, brunatny, płowy, szary; okopciały; czarnawy, wilczasty.
Wiela - teren przy drodze Wiela (Wieladroga) rozgraniczającej Podlesie od Góry.
Za Cmentarzem - teren przy granicy ze Starą Wsią, położony za cmentarzem.
Zagrody - teren położony w sąsiedztwie dawnego dworu i pastwisk wspólnoty wiejskiej (skotnic); nazwa pochodząca prawdopodobnie od zagród służących do spędzania bydła i trzody (staropolskie: zagroda - ogród, zagrodnicy - właściciele domostw z niewielką działką uprawną); nazwa wcześniejsza - Kleczkowice - od właściciela lub dzierżawcy o nazwisku Kleczka.
Zaolzie - teren położony „za rzeką”; nazwa nawiązująca do Zaolzia czeskiego - terenu za rzeką Olzą.

Potoki:
Dankówka - potok przepływający przez wieś, dzielący ją na dwie części; nazwa od miejscowości Dankowice.
Faracka Dolina - potok w Dolinie Farackiej ciągnącej się od Podlesia do Podpola i Jaźnika; teren przyległy bezpośrednio do pól i lasu będących beneficjum plebana (farorza) jawiszowskiego.
Łękawka - potok na granicy z Kaniowem; nazwa od staropolskiego: łęg - bagno, mokradło, trzęsawisko lub od łększa - rozdzielenie, rozłączenie, oddzielenie lub od łększe - podział, różnica, poróżnienie.
Młynówka - potok nawadniający, nad którym dawniej stał młyn.

Nazwy miejscowe:
Blich - pole na południowym stoku wzniesienia (w pobliżu dworu); miejsce, gdzie wykonywano tzw. blichowanie - wybielanie płócien za pomocą promieni słonecznych (staropolski: blech - bielarnia, miejsce bielenia płótna).
Graniczok - pola położone przy granicy z Wilamowicami.
Groble - ścieżka na wale wzdłuż prawego brzegu potoku Dankówka, prowadząca z Centrum w kierunku Góry.
Kobylec - teren położony na lewym brzegu potoku Dankówka, w okolicy ujęcia wody (zastawki, jazu) nawadniającego stawy Staronowe i służącego również do pojenia bydła (staropolskie: kobylina - zastawka z drewna).
Kocar (współcześnie - Na Pastwisku); nazwa pochodząca prawdopodobnie od jednego z wyrazów staropolskich: koczysko - koczowisko lub koc – sieć z mat trzcinowych do obstawiania i łowienia ryb pod lodem.
Koński Cmentarz - miejsce grzebania padłych zwierząt domowych.
Kółko - nazwa terenu przy byłym sklepie i siedzibie Kółka Rolniczego.
Księże Pole - pole należące do plebanii (księdza).
Lasowiec - pola położone na Kaniówku w pobliżu byłego stawu zwanego Lasowcem; nazwa pochodząca prawdopodobnie od rosnącego tam dawniej lasu.
Na Kopcu - podwyższone naturalne wzniesienie, na którym według legendy Mszę św. odprawił św. Wojciech.
Na Pańskim - pola ciągnące się od zabudowań dworskich do Doliny Farackiej, wydzielone w wyniku parcelacji majątku dworskiego.
Na Stawie - pole położone na obszarze byłego stawu Lasowiec.
Pod Jedliną - pola pod lasem o nazwie Jedlina.
Po
la Bestwińskie - pola przy granicy z Bestwiną.
Po
la Górzańskie (Górne Pola) - pola położone na Górze w okolicy najwyższego wzniesienia w Dankowicach.
Postrzelniok - rozległe pola na Podlesiu; nazwa pochodząca prawdopodobnie od staropolskiego: postrzeć - rozścielić, rozpostrzeć, podesłać.
Przy Ślodze - teren w pobliżu skrzyżowania drogi Lipki z Gościńcem, dawniej w miejscu tym była tzw. śloga (szloga) - szlaban, ruchoma zapora.
Rolowskie - pole wydzielone z dworskiego majątku; nazwa pochodzi prawdopodobnie od nazwiska właściciela majątku w latach 1795-1808 Franciszka Roli-Różyckiego.
Rotacje - pola na Kaniówku za Foksowcem; według ustnego przekazu zmieniające często właścicieli; parcele przydzielone z parcelacji w pierwszej kolejności wdowom po partyzantach i więźniach wojennych.
Szczotki - pola na Podlesiu na obszarze wykarczowanego lasu, porośnięte wysoką trawą. Miejsce wykorzystywane przez szkołę do organizacji imprez związanych z zakończeniem roku szkolnego, później z okazji Dnia Dziecka.
Trzy Kopce - teren położony w trójkącie granicznym Dankowic, Wilamowic i Starej Wsi w otoczeniu trzech wzniesień.
Żabieniec - pole na dawnych mokradłach przy granicy z Bestwiną (staropolski: żabieniec - żabowisko).

Drogi (ulice):
Alej (obecnie ul. Aleja Młyńska) - droga dworska wysadzona topolami, łącząca w linii prostej dwory w Dankowicach i w Kaniowie.
Browarnik (obecnie ul. Browarnik) - droga dworska prowadząca do dawnego browaru.
Gościniec (obecnie ul. Bielska i Oświęcimska) - główna przelotowa droga przez wieś na trasie z Bielska - Białej do Oświęcimia, w połowie której, właśnie w Dankowicach, w XIX w. stał obszerny zajazd (staropolski: gościniec - gospoda, zajazd).
Grobla Kościelna (obecnie część ul. św. Wojciecha) - droga łącząca dwór z kościołem.
Księża Droga (obecnie ul. W. Witosa) - droga prowadząca od plebanii do pól plebańskich (księżych).
Lipki (obecnie ul. Aleja Lipowa) - droga dworska w kierunku Jawiszowic obsadzona lipami (pomniki przyrody).
Wiela (Wielodroga), obecnie ul. Wiela - droga rozgraniczająca Podlesie i Górę (z licznymi drogami bocznymi); wcześniej główna droga z dworu do Wilamowic, przedłużenie drogi Browarnik.

Stawy:
Długi - nazwa stawu związana z jego kształtem - długi i wąski.
Dolny - nazwa związana z jego położeniem poniżej innych stawów.
Droga - nazwa związana z położeniem stawu w pobliżu drogi.
Duży - nazwa związana z wielkością (w odróżnieniu od sąsiednich mniejszych stawów).
Duży Dankowski - nazwa pochodząca prawdopodobnie od nazwiska właściciela Dankowic, Jana Dankowskiego Dudicza lub bezpośrednio od nazwy miejscowości.
Emilowy - nazwa od imienia właściciela stawu, Emila Hodra.
Faracki (dawniej Chodniczy) - staw w Dolinie Farackiej, sprzedany gospodarzowi plebana dankowskiego w 1659 r., około 1672 r. przekazany na rzecz plebana (farorza); drugie znaczenie nazwy pochodzi prawdopodobnie od staropolskiego: chodnik - ścieżka.
Foksowiec - największy staw; nazwa od nazwiska kmiecia, Foksa - wymienionego w spisie kmieci z 1537 r. - lub Foksa, dostawcy kroczka do zamku oświęcimskiego (wymienionego w spisach starostwa oświęcimskiego w latach 1525-1526).
Graniczny - nazwa stawu związana z jego położeniem na granicy z Jawiszowicami.
Hankowskie - stawy wybudowane na polu Hankowskim, należącym do Hanka - Jana - Johana lub Hanusa (wymienionego w spisie kmieci z 1537 r.).
Kątni - nazwa związana z trójkątnym kształtem stawu lub jego usytuowaniem (w kącie między innymi stawami).
Księże - zespół stawów należących do plebana (księdza).
Ludwik (dawniej Bestwinka) - nazwa pochodząca od imienia Ludwika Adamaszka, byłego stawowego w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej. Bestwinka - nazwa wcześniejsza związana z sąsiednią wsią o tej nazwie.
Łękawka - staw wykonany na podmokłej łące.
Łowisko - nazwa pochodząca prawdopodobnie od funkcji stawu służącego do przechowywania i odławiania ryb do sprzedaży.
Maleńki - nazwa związana z wielkością stawu (bardzo mały).
Mały (Górny) - nazwa związana z położeniem i wielkością stawu.
Mały Dankowski
Mały Foksowiec - staw wykonany współcześnie w sąsiedztwie stawu Foksowiec.
Marszałek (rzadziej Marszołek) - staw wykonany współcześnie; nazwa pochodząca prawdopodobnie od nazwiska Marszałek.
Młyński - staw, przy którym prawdopodobnie istniał niegdyś młyn.
Nowy - nazwa nadana po przebudowie, scaleniu wcześniejszych stawów.
Pakucz - nazwa niejasna.
Podlesie - nazwa stawu pochodząca od jego położenia na przysiółku Podlesie.
Postrzelniok - nazwa stawu pochodząca od jego położenia przy polach Postrzelniok.
Potoczek - staw położny na krańcu doliny, cieku wodnego.
Przygoniec - nazwa pochodząca prawdopodobnie od miejscowego wyrażenia „przy gonkach" - przy zagonach.
Staronowe - zespól stawów przebudowanych z istniejących wcześniej „stawów starych”.
Średni - nazwa związana z wielkością stawu.
Zawiśnik - zespół stawów, (staropolski: zawiśnik - zazdrośnik).

Lasy i zalesienia:
Jedlina - część większego zespołu leśnego (dawniej z przewagą drzew szpilkowych: jodła, świerk; staropolskie: jedla -jodła).
Karsbad - zagajnik posadzony po II wojnie światowej, gdzie odbywały się festyny ludowe; nazwa żartobliwie nawiązująca do znanego kurortu (kąpieliska - zdroju); wcześniejsza nazwa tego obszaru, Kizbat, widniejąca po dziś dzień na
mapach, pochodzi prawdopodobnie od niem.: kitz - sarenka, kózka.
Księża Brzezina - zagajnik brzozowy będący własnością kościelną.
Kubejowe Goje - określenie miejscowe, goje - niewielki las, zagajnik; Kubejowe - należące do Jakuba, Kuby.
Łączne (lub Łączne Goje) - zagajnik posadzony na łące.
Potoki (dawna nazwa na mapie z końca XIX w. - Zamkowy) - zagajnik w dolinie będącej okresowo ciekiem wodnym, pozostałość po większym obszarze leśnym wraz z przyległym gruntem ornym należącym do pana we dworze (w zamku).
Szejwy - nazwa niejasna.

Wróć do spisu treści